[Review sách] Một mảnh trò đời

"Gia đình tỉnh táo nào cũng giống nhau - nhưng mỗi gia đình điên rồ lại điên rồ theo một cách khác nhau."

Một mảnh trò đời (tên gốc "A Fraction of the Whole") là tác phẩm đầu tay của nhà văn người Úc Steve Toltz được lọt vào shortlist của giải Man Booker 2008 và từng gây xôn xao văn đàn thế giới.

Sơ qua nội dung của Một mảnh trò đời: Câu chuyện diễn ra qua lời kể của hai cha con Martin Dean và Jasper Dean về cuộc đời của Martin Dean, em trai ông ấy là Terry Dean và con trai ông - Jasper Dean, nỗ lực để Martin Dean vượt qua cái bóng của người em trai - một tội phạm được toàn nước Úc yêu mến, và nỗ lực của Jasper Dean để vượt qua cái bóng của người cha- một con người được toàn thể nước Úc căm ghét. Ôi cũng không loạn lắm nhỉ, chỉ có ba người thôi mà, và nếu có ý định đọc cuốn sách hơn 700 trang này thì bạn sẽ còn phải vượt qua một cuộc phiêu lưu về ngôn từ nữa. Vì Steve Toltz đã tạo ra một bữa tiệc thịnh soạn của ngôn từ và những ý tưởng khó có thể tưởng tượng nổi.

Mình có thể hiểu tại sao cuốn tiểu thuyết này lại gây xôn xao đến vậy. Vì đó là một câu chuyện kể về những con người không-giống-ai và tất nhiên suy nghĩ của họ cũng khác người thường mà mình thực sự vẫn nghĩ rằng ôi điên rồi, mấy ông này điên hết rồi, không có ai bình thường ở cái chốn này hết. Ông tác giả cũng điên rồi, làm sao có thể viết được 2 trang giấy kín chữ mà không có một cái dấu chấm chuyển đoạn nào hay những đoạn 7 dòng kín chữ không có lấy một dấu phẩy. Rồi những suy nghĩ điên cuồng như bỏ ra một đống tiền để xây một ngôi nhà giữa một cái mê cung và nếu có khách đến chơi thì họ phải đi qua hàng cây số đường mê cung mới đến được trung tâm.

Có quá nhiều điều vui nhộn ở Một mảnh trò đời, có những câu nói khiến mình tâm đắc đến vỗ đùi đen đét, những câu nói không thể phát ra từ một con người bình thường được, mà mình sẽ không kể ra ở đây và để mọi người tự khám phá thông qua một chuỗi sự kiện điên cuồng của cuốn sách. Tất nhiên câu chuyện kì lạ này về số phận ngoạn mục của những nhân vật chính cũng đem đến nhiều ẩn ý về sự khác biệt của con người với số đông, về sự truyền thông vô cảm của báo chí truyền hình, về ngành giáo dục và sự nuôi dạy trẻ, nếu được sinh ra trong một hoàn cảnh khác, liệu tính cách của hai anh em Martin và Terry có còn bị biến dạng như vậy hay không?

Chưa được đọc bản gốc tiếng Anh nhưng mình rất hài lòng với bản dịch này của Dịch giả Thi Trúc, thật không dễ dàng một chút nào khi chuyển ngữ những câu chữ quái đản của Steve Toltz sang tiếng Việt mà vẫn giữ được nét hài hước điên loạn của cuốn sách, và cầm sách lên là sẽ bị nghiện và bị cuốn vào sự điên ấy. Chỉ tiếc hình thức sách không được hợp ý mình lắm, sách dày và khá nặng nhưng lại chỉ có bìa mềm mỏng dính, và minh họa bìa cũng không được đẹp.

Xin trích dưới đây một số lời phê bình được in trong những trang đầu của cuốn sách:

- “Hãy nắm thật chặt vì bạn sắp bắt đầu một chuyến đi tàn phá của ngôn từ, ở đó mọi việc lướt qua rất nhanh và bạn nên chú ý thật kĩ... Điều thú vị thật sự khi đọc quyển sách này là tốc độ và ngôn ngữ. Điều Toltz đã xuất sắc làm được là trình bày mọi khía cạnh của cuộc sống hiện đại một cách dễ dàng. Anh đã khuấy tung chúng lên và hạ gục chúng với sự dí dỏm sắc bén, sự biến đổi câu cú hợp lý, và một góc nhìn hài hước kinh khủng về mọi thứ thuộc con người.”

Seattle Times

“Rất chênh vênh, nhảy từ giai thoại, sang kể lể dài dòng, sang hồi tưởng, như một viên đá lia thia trên mặt ao... Có một phần về một cái mê cung mà bạn có thể hình dung rằng Borges đang viết, phần khác về trò xổ số bất thành khiến tôi nghĩ đến Vonnegut, và một chuyện kể kì lạ, đáng yêu về căn bệnh thời thơ ấu mang âm hưởng của Garcia Marquez. Theo một cách nào đó nó như một truyện Nghìn lẻ một đêm thời hiện đại... Sự không tránh khỏi của thảm họa là điều thật đau lòng... Tuyệt vời.”

Guardian (Anh)

- “Một trong những quyển sách hay nhất mà tôi từng đọc. Một mảnh trò đời còn hay hơn cả The Corrections, và Toltz thành công chỉ với một quyển sách trong khi Franzen phải viết hai quyển mới đưa được The Corrections đến với công chúng. Cứ cho là bạn phải mất cả đời mới viết được quyển tiểu thuyết đầu tay của mình, nhưng Chúa ơi, Một mảnh trò đời làm được những điều mà hầu hết các nhà văn không thể làm được trong một đời người... Một sự khám phá gây nghiện mạnh mẽ vào tâm hồn con người, một trải nghiệm lay động sâu xa được thể hiện hầu như rất chăm chút, và có lẽ là một trong những cuộc phiêu lưu hậu hiện đại sắc sảo nhất và hài hước khó cưỡng lại nhất mà tôi từng có vinh hạnh được đọc... Steve Toltz đã viết nên một kiệt tác, một tác phẩm đầu tay tuyệt vời sẽ còn được nhớ đến rất lâu như một điển hình lớn lao rằng tiểu thuyết có thể hay đến nhường nào. Anh ta khiến bạn hút vào trang sách ngay từ đầu và không thể cưỡng lại cho đến hết.”

Aint’ It Cool News

- “Một tiểu thuyết đầu tay hài hước vô biên mà bạn nên đi tìm chỗ để ngồi đọc... Có rất nhiều chuyện gây cười trong Một mảnh trò đời - và đồng thời, không cần bàn cãi, có rất nhiều cốt truyện và tốc độ kể truyện của một chú cún con bị rối loạn mất tập trung. Nhưng nó đồng thời cũng có một tấm lòng... Một thành tựu to lớn và sự chào sân của một tài năng hài vĩ đại.”

Sunday Times (Anh)

Xem thêm những review sách hay nhất tại Reviewsach.net